Proof of Work (PoW) nedir?

Kripto Para Algoritmaları Serisi: Proof of Work nedir?

Proof of Work kelime anlamıyla “İş Kanıtı” anlamına gelir. Proof of Work (İş Kanıtı) kısaca belirli bir görev için yeterli miktarda emek sarf edildiğinin, enerji harcandığının veya belli bir şeyden fedakarlık edildiğinin kanıtlandığı yöntemdir. Proof of Work konseptinin ortaya çıkması Bitcoin’den çok daha önce email kavramının ilk defa kullanıldığı günlere dayanmaktadır.

Email sistemlerinin çıkmasıyla beraber bugün halen daha tam olarak bir çözüm bulamadığımız ve spam olarak adlandırdığımız mailler insanları çok fazla rahatsız ediyordu. Proof of Work sistemi ilk başta bu spam maillerini durdurabilmek amacıyla Cynthia Dwork ve Moni Naor isimli iki bilgisayar bilimci tarafından 1993 yılında yazılan bir makalede açıklanmıştı. Bu sisteme göre kullanıcılar bilgisayarlarının işlemci güçlerini kullanarak email göndermeden önce ortalama olarak 1 saniye sürecek bir işlem gerçekleştirmek zorunda kalıyordu. Sıradan bir kullanıcı için hiçte önemli olmayan bu zaman kaybı toplu email gönderimi yapan spam göndericileri için çok büyük bir problem oluyor, spam yolu ile elde edecekleri potansiyel ödülden çok daha fazla vakti ve enerji gücünü kaybetmesine neden oluyordu.

Proof of Work spam emailleri engellemenin dışında ağa aynı anda çok fazla sayıda bağlantı isteği göndererek ağı çökertmeyi amaçlayan bir dijital saldırı çeşidi olan DDoS saldırılarını da engellemenin bir yolu olarak sıkça kullanılıyordu.  PoW sistemi kullanıcıların ağa bağlanabilmek için öncesinde belli bir “iş” yapması gerektiğini zorunlu tutarak bu DDoS saldırılarına karşı bir engel olmayı başarmıştı.

31 Ekim 2008’de Satoshi Nakamoto kullanıcı adını kullanan birisi veya birilerinin yayınladığı, kripto para birimlerinin başlangıcı kabul edilen “Bitcoin: Peer-to-peer Electronic Cash System” adlı makalede ise o güne kadar mevcut kullanımların tamamının dışına çıkan ayrı bir kullanım alanı ortaya atılmıştı.

Satoshi Nakamoto yazdığı makalede Proof of Work sistemini kullanarak güvenilir bir ödeme sistemini ve bir kripto para biriminin nasıl var olabileceğini açıklayarak kripto para çağını başlatmıştır.

Proof of Work (PoW) nasıl çalışır?

Her ödeme sistemi yapılan ödemelerin doğruluğunu kanıtlayabilecek bir sisteme ihtiyaç duyar. Bu görevi merkezi sistemlerde, sistemde yapılan işlemleri onaylama ve sistem üzerinde istediği kararları alma yetkisine sahip olan merkezler üstlenir. Ama merkeziyetsiz sistemlerde durum bundan çok daha farklı ve zordur.

Blockchain gibi merkeziyetsiz sistemlerde ağa eklenecek verilerin doğruluğundan ve zararsızlığından emin olmak için ağa eklenecek bu verilerin tüm kullanıcılar tarafından kabul edilmesi, ortak bir karar alınarak sisteme yüklenmesi gerekmektedir. 10 kişilik gruplarda belki ortak bir karar alarak her saniye yapılan yüzlerce işlemi sisteme kaydetmek çok zor olmayabilir ama tahmin ettiğiniz üzere sistemi kullanan kişi sayısı arttıkça bu durum imkansız hale gelir.

Satoshi Nakamoto bu problemi çözerek ağa eklenecek olan verileri tüm kullanıcılara çok kolay bir şekilde kontrol ettirebilecek ve dolayısıyla veriler üzerinde uzlaşmayı çok kolay bir hale getirecek PoW sistemini tasarlamıştır.

Proof of Work sisteminde blockchain'e yeni blok eklemek isteyen kullanıcılar, bu işlemin öncesinde karmaşık bir matematik problemini çözmek durumunda kalır. Bu problemin çözümü de çok büyük bir hesaplama gücü dolayısıyla işlemci gücü gerektirir. Madenciler bu problemi çözebilmek için birbirleriyle yarışırlar. Problemi ilk çözüp bunu tüm ağa duyurmayı başaran madenci ağ tarafından belirlenmiş olan ödülleri almaya hak kazanır. Bu sistem sayesinde madenciler potansiyel ödüle ulaşabilmek için işlemci güçlerini riske ederler. Problemi çözen madenci çözümü ağ ile paylaştıktan sonra bloğun içerisindeki bilgiler ağdaki diğer madenciler tarafından da kontrol edilir ve sorun bulunmaması halinde ağa dahil edilir.

Madencilerin çözdüğü bu problemin zorluk seviyesi çok hassas bir konudur. Kripto paradan kripto paraya değişen bir özellik olsa da Bitcoin ağına her 10 dakikada yeni bir blok eklenmesi geliştiricileri tarafından kararlaştırılmıştır. Sistem yeni blok eklemek için çalışan madencilerin sayısı ve gücünü dikkatle takip eder ve madencilerin gücü arttıkça problemin karmaşıklığını arttırır. Bu sayede blok bir sürekliliğe kavuşur ve her 10 dakikada bir yeni blok her zaman eklenmeye devam eder.

Proof of Work sisteminin avantajları ve dezavantajları nelerdir?

Proof of Work sisteminin en başlıca avantajı insanlara merkezi bir kurum olmadan rahatça çalışabilen bir ödeme sistemi sunan ilk protokol olmasıdır. Bugün halen daha kripto para dünyasının en yaygın kullanılan sistemidir.

Proof of Work sistemi sayesinde bu sistemi kullanan herhangi bir kripto para sistemi ağına düzenlenecek bir saldırının başarıya ulaşabilmesi için sistemdeki hesaplama gücünün en az %51’inin ele geçirilmesi gereklidir. Bugün Bitcoin gibi majör kripto para birimlerinin ağlarının ulaştığı büyüklük düşünüldüğünde böyle bir saldırı ile Bitcoin gibi büyük ağlara zarar verilmesinin imkanı olmadığı düşünülmektedir.

%51 saldırısı hakkında daha fazla bilgi almak için bu bağlantıyı takip edebilirsiniz.

Proof of Work protokolünün en büyük avantajlarından biri olarak kabul edilen bu durum aynı zamanda bir dezavantaja da yol açmaktadır. Bitcoin gibi tekelleşmeye karşı bir felsefe üzerine kurulu bir kripto para biriminin ana yola çıkış amacına ters bir şekilde ağdaki işlemci gücü en yüksek madencilerin en çok oy hakkına sahip olmasına sebep vermektedir. Tahmin edebileceğiniz üzere bu durumda Bitcoin’in merkeziyetsizliği ile önemli derecede çelişmektedir.

Proof of Work protokolünün başka bir dezavantajı ise inanılmaz derecede bir enerji tüketimine yol açmasıdır. Yeni bloklar kazmanın giderek zorlaşması ve bu işin gitgide popülerleşmesi sebebiyle madenciliğe harcanan enerji akıl almaz boyutlarda artmıştır. Bugün madenciliğe harcanan enerjinin İrlanda’nın yıllık enerji ihtiyacından %16 daha fazla olduğu düşünülmektedir. Bu durumun giderek artacağı düşünüldüğünde bunun ne kadar büyük bir sorun olduğu anlaşılmaktadır. Bugün dahi Elon Musk gibi pek çok ünlü isim bu enerji tüketiminin yarattığı zararlardan, doğaya verdiği zararlardan bahsetmeye başlamıştır.

Proof of Work protokolünün en büyük dezavantajı olan bu inanılmaz boyutlardaki enerji tüketimi için 2012 yılında Scott Nadal ve Sunny King tarafından Proof of Stake adlı yeni bir protokol ile çözüm bulundu. Proof of Stake protokolü kripto para dünyasında gitgide daha da popüler hale gelmektedir. 2021 Temmuz ayı sonlarında gelmesi beklenen Ethereum 2.0 güncellemesi ile Ethereum da Proof of Work sistemini bırakarak Proof of Stake protokolüne geçiş yaparak PoS protokolünü kullanan en büyük kripto para birimi olacaktır.

Proof of Stake protokolü hakkında çok daha detaylı bir yazıyı yine bloğumuzda bulabilirsiniz.

Bitpanda’dan güvenle alabileceğiniz Proof of Work kullanan kripto para birimleri nelerdir?

Bitpanda’dan Bitpanda güvencesiyle başta Bitcoin ve Ethereum olmak üzere Dogecoin, Bitcoin Cash (BCH), Litecoin (LTC), Ethereum Classic (ETC), Dash (DASH) gibi pek çok Proof of Work sistemini kullanan kripto para birimini güvenle ve kolayca alabilirsiniz.

Eğer daha önce hiç kripto para alıp satmadıysanız sizi ilk adımdan son adıma kadar götüren bu yazımızı okumanızı tavsiye ederiz. Yazıyı okuduktan sonra Bitpanda’da kripto para alıp satmanın ne kadar kolay olduğunu bir kez daha görmüş olacaksınız.

Bitpanda’dan satın aldığınız kripto para birimleri nasıl saklanır?

Bitpanda üzerinden aldığınız kripto para ve token’lar Bitpanda güvencesi ile soğuk cüzdanlarımızda koruma altında tutulurlar. Bitpanda Avrupa Birliği’nin dijital varlık hizmet sağlayıcısıdır ve AB standartlarıyla uyumluluğu lisansı ile belgelenmiştir. AB Güvenlik Standardı Lisans Belgemizi görüntülemek için bu bağlantıyı takip edebilirsiniz.

Eğer aldığınız kripto paraları kendi cüzdanınıza çekmek ve kendiniz saklamak istiyorsanız bunu da güvenle ve kolayca anında yapabilirsiniz. Tüm yapmanız gereken kendinize ait bir kripto para cüzdanı oluşturmak ve Bitpanda’yı kullanarak aldığınız kripto paraları bu adrese göndermektir. Bu işlem hakkında daha detaylı bilgi için bu bağlantıyı takip edebilirsiniz.

Kripto Para Algoritmaları serimizin diğer yazılarını okumak ve Bitpanda’dan güvenle alabileceğiniz diğer kripto para birimlerinin incelemelerini takip etmek için bloğumuzu takip etmeyi unutmayın!

Bu makale, Berk Küzgil tarafından yazılmıştır.