Stellar Lumens (XLM) nedir? (Kapsamlı Rehber)

Bugünkü yazımızda en eski ve en bilinen altcoin’lerden birisi olan Stellar ekosisteminin kripto para birimi olan Lumens’i inceleyeceğiz. Lumens sahip olduğu değeri ve kullanım alanlarını Stellar ağının kendisinden aldığı için incelememize Stellar ağını inceleyerek başlamak en doğru yöntem olacaktır.

Yazının devamında Stellar blok zincirinin kendine ait özelliklerinden bahsedeceğimiz için eğer henüz okumadıysanız sitemizdeki “Blockchain nedir?” adlı makalemizi okumanızı tavsiye ederiz.

Stellar nedir?

Stellar ödemeler ve para birimleri için açık kaynak kodlu, merkeziyetsiz ve blockchain tabanlı bir platformdur. Stellar dünyadaki herhangi bir değerli varlığın ve para biriminin tokenleştirilerek dijital bir kimliğe sahip olmasını, gönderilmesini ve takas edilmesini kolaylaştırır. Stellar ağı dünyadaki tüm finansal sistemlerin tek bir ağ üzerinde sorunsuzca ve uyumlu bir şekilde çalışabilmesi için tasarlanmıştır.

Stellar merkeziyetsiz yapısı gereği sistemi kontrol etme yetkisine sahip bir otoriteye sahip değildir. Stellar güvenliği sağlamak için blockchain teknolojisine güvenirken kullanıcıların yaşayacağı tecrübe daha çok nakit paraya benzer. Stellar sıradan bir blockchain sistemine göre çok daha ucuz, hızlı ve verimlidir.

Stellar ağının amacı nedir?

Stellar ağı diğer blockchain projelerinden sahip olduğu amaç doğrultusunda ayrışmaktadır. Çoğu blockchain projesi geleneksel finans yöntemlerinin yerine geçmeyi ve insanlar tarafından bir para birimi olarak kullanılmayı amaçlarken Stellar ağında durum böyle değildir. Stellar, günlük hayatta kullandığımız para birimlerini ve değerli varlıkları coğrafi sınırları olmayan bir hale getirmeye çalışır.

Stellar ağının ana amacı, geleneksel finans sisteminin araçları olan her türlü değerli varlığın ve para biriminin transferini çok kolay ve ucuz hale getirmektir. Stellar ağı geleneksel finans sisteminin sahip olduğu sorunlara bir çözüm olarak geliştirilmektedir.

Günümüzde sınırlar ötesi para transferi veya değerli bir varlığın transferini gerçekleştirmeye çalışmak çok uzun ve oldukça pahalı bir iştir. Stellar ağı bu sorunu ortadan kaldırır ve insanların birbirlerine istedikleri herhangi bir para birimini veya değerli varlığı çok ucuz komisyon ücretleri ve çok kısa bekleme süreleri ile göndermelerine olanak sağlar.

Lumens (XLM) nedir?

Lumens, Stellar ağı içerisindeki işlemleri gerçekleştirmek ve bir Stellar cüzdanına sahip olmak için barındırmanız gereken Stellar ekosisteminin kripto para birimidir. Lumens kripto parasını kullanarak ağda gerçekleşecek olan işlemleriniz için komisyon ödeyebilirsiniz.

Stellar nasıl çalışır?

Stellar ağında istediğiniz herhangi bir para biriminin ve değerli varlığın dijital bir karşılığını oluşturabilirsiniz. Örneğin Türk lirasının bir dijital karşılığını oluşturabilir ve ağda bulunan herkese sizden satın alacakları her Türk lirasının gerçek hayatta bir karşılığı olduğunu ve size Türk lirası veren herkese Stellar ağında bir Türk lirası token'ı vereceğinizi söyleyebilirsiniz. Aynı şekilde sizden Türk lirası token'ı alan bir kullanıcı size o token'ı geri verdiğinde ona size yatırdığı Türk lirasını geri vereceğiniz sözünü de vermiş olursunuz. Bu şekilde Stellar ağındaki her para birimi ve değerli varlık gerçek dünyada birebir olacak şekilde bir karşılık bulur. Ağdaki her tokenin gerçek dünyada bir karşılığı vardır. Bu sayede Stellar ağında token tutan kullanıcılar bu tokenlerin gerçek hayatta bir karşılığa sahip olduğunu bildikleri için bu tokenlere gerçek bir para veya değerli varlık gibi davranabilirler.

Yukarıda anlattığımız bu senaryo biraz sıra dışı görünse de günümüz bankacılık sisteminden hiçte farklı değildir. Eğer her token için kendinizin bire bir karşılık oluşturmak zorunda olduğunuzu düşündüyseniz hiç korkmanıza gerek yok. Ağda bulunan Anchor adlı regüle edilmiş ve kurallara tabi tutulan 3. parti kurumlar bu görevi sizin yerinize gerçekleştirir. Tek yapmanız gereken ağın kendi para birimi olan Lumens’i kullanarak onlardan istediğiniz miktarda tokeni satın almaktır.

Stellar ağının diğer blok zincirlere göre avantajları nelerdir?

Para birimi değişimindeki kolaylık – Stellar para birimlerini birbirine çevirirken alıcı veya gönderici konumundaki kullanıcılardan ekstra bir çaba istemez. Stellar ağı para biriminin değişimi için en uygun yolu bulur ve bu değişimi gerçekleştirir. Stellar ağının uyguladığı bu yöntem “path-payment” olarak adlandırılmaktadır.

Stellar ağının sahip olduğu bu özellik sayesinde hiç uğraşmadan para birimleri arasında bir değişim gerçekleştirebilirsiniz. Örneğin Meksika’da Meksika pezosu kazanan bir işçi Amerika’daki ailesine Amerikan Doları göndermek isterse tek yapması gereken şey bunu belirtmesidir. Stellar ağı değişim işini onun için halledecektir.

Hız – Stellar ağında gerçekleştirdiğiniz işlemler zaman ve mekan kısıtlaması olmaksızın ortalama olarak 3 ila 5 saniye içerisinde gerçekleşir. Bir transfer için saatler boyu beklemek zorunda bırakan Bitcoin gibi diğer majör kripto para birimleri düşünüldüğünde bu avantaj çok önemlidir.

Merkeziyetsizlik – Stellar ağında bir sunucu çalıştırmak çok kolay olduğu için isteyen herkes istediği zaman Stellar ağına bir sunucu kurarak katkıda bulunabilir. Aynı zamanda Stellar onu kontrol etme yetkisine sahip bir otoriteye de sahip değildir. Stellar merkeziyetsizdir ve ağda gerçekleşen olayları kontrol etme yetkisine sahip kimse yoktur.

Masraf – Stellar ağında bir işlem yapmak için ödemeniz gereken komisyon ücreti 0,00001 XLM gibi çok çok düşük bir ücrettir. Bu durum Stellar ağının büyük bir avantajıdır.

Stellar ağı anonim olarak kullanılabilir mi?

Pek çok kripto para birimi gibi Stellar ağının da sahip olduğu bir gizlilik seviyesi vardır. Cüzdan adresleri size ait kişisel bir bilgi taşımadığı için Stellar ağını anonim bir şekilde kullanmak mümkün olsa da blok zincirin yapısı gereği yapılan her işlem blok zincire kaydedilmekte ve herkes tarafından görüntülenebilmektedir. Yani yaptığınız işlemler herkes tarafından görünebilir şekilde saklanacak olsa da cüzdanlarınız size ait bir kişisel bilgi barındırmadığı için işlemi gerçekleştiren kişiyi bulmak para borsa cüzdanları gibi bilinen cüzdanlara gitmediği sürece oldukça zor olacaktır.

Stellar madenciliği mümkün müdür?

Hayır, Stellar ağının kendi para birimi olan Lumens’in kazma yöntemi ile kazanılması mümkün değildir. Stellar ağı “pre-mined”  adı verilen yöntemi kullanarak projenin açılımı ile beraber 100 milyar Lumens’i piyasaya sürmüştür. Başlangıçta senelik %1 enflasyona tabi tutulan bu 100 milyar Lumens mevcudu 2019 senesine kadar her sene %1’lik enflasyona maruz bırakılmıştır. 2019 senesinde bu karardan vazgeçilmiş ve Lumens mevcudu limitlenmiştir. 50 milyarın biraz üzerinde bir sayıya sabitlenen Lumens’lerin 20 milyarı bugün kullanıcıların kullanımı ve al-sat işlemleri için dolaşımda bulunmaktayken geri kalan 30 milyar Lumens Stellar vakfı bünyesinde saklanmakta ve vakfın giderleri için kullanılmaktadır.

Stellar ağı nasıl korunuyor?

Önceki yazılarımızı okuyan takipçilerimiz madencilerin bir ağın güvenliği için çok önemli bir göreve sahip olduğunu bilirler. Madenciler ağa eklenen bilgileri onaylayarak ağın güvenliğini sağlarlar. Stellar ağında ise durum böyle değildir. Stellar ağında kazılacak kripto paralar olmadığı için madencilerden bahsetmek söz konusu değildir.

Stellar ağının güvenliğini “node” adı verilen sunucular üstlenir. Bu sunucuları çalıştırmak çok ucuz ve çok kolaydır. Bu nedenle Stellar ağına sunucu kurarak destek vermek isteyen birisi bunu kolaylıkla gerçekleştirebilir. Fakat bir madencilik işlemi söz konusu olmadığı için Stellar ağına sunucu kurmuş birisi ağdan para kazanmadığı için kullanıcıları sunucu kurmaya teşvik eden bir yöntem mevcut değildir.

Bu açık Stellar’ın geleneksel finans yöntemlerine sunduğu vizyoner, yenilikçi ve hayat kolaylaştırıcı özellikler sayesinde Stellar kullanan şirketler tarafından giderilir. IBM, Satoshi Pay, Wirex, Keybase gibi Stellar ağını kullanan ve Stellar ağında işlemlerini gerçekleştiren büyük markalar Stellar’a yaptıkları yatırımı korumak ve kendi işlemlerini güvence altına alabilmek adına sunucuları yönetirler. Bu büyük markaların dışarısında Stellar ağına güvenen pek çok insanda ağa destek olmak adıyla ağa sunucularını kurmuşlardır. Bu güvenlik önlemleri ile Stellar ağı güvenliğini sağlamakta ve kullanıcılarına, yatırımcılarına güven konusunda bir şüphe bırakmamaktadır.

Stellar ve Ripple farkı nedir?

Stellar ağı Ripple’ın kurucularından biri olan Jeb McCaleb tarafından geliştirildiği için Ripple ağı ile çok büyük benzerlikler gösterir.

Stellar ile Ripple arasındaki en önemli farklardan birisi iki projenin de hedeflediği kitlenin farklı olmasıdır. Stellar daha çok geleneksel finans sorunlarına karşı bireysel çözümlere yönelmiş ve insanların birbiri arasında para gönderimini kolaylaştırmasını hedeflerken Ripple daha çok büyük banka ve finansal kuruluşlara hizmet vermektedir.

Durum verimliliğe ve fonksiyonelliğe geldiğinde ise Stellar bir adım daha öne çıkmaktadır. Ripple’ın aksine Stellar ağı üzerinde akıllı kontratlar oluşturmak mümkündür. Bu durum Stellar’ı sıradan bir blockchain olmaktan çıkarıp onu programlanabilir blockchain kategorisine sokmaktadır. Yazının yazıldığı tarihlerde Ripple’da kendi akıllı kontratlarını oluşturmak üzere çalışmaya devam ediyor olsa da henüz bu konuda bir gelişme görülmemiştir.

Stellar ve Ripple arasındaki en önemli farklardan birisi ise merkeziyetsizliktir. Stellar tamamen merkeziyetsiz bir şekilde bulunurken Ripple son derece merkezidir.

Ripple ekibinin ulaştığı boyut itibariyle Stellar’ın oldukça önünde bir durumdadır. İki tarafta çok güçlü bir ekibe sahip olsa da Ripple dünyanın farklı yerlerindeki ofislerinde yüzlerce çalışanı ile ekip karşılaştırmasını kazanmaktadır.

Ripple’ın Stellar’dan bir diğer farkı ise Ripple’ın ağın kendi kripto para birimi olan XRP’yi deflasyonist bir yapıda yönetmesidir. Ripple ağı üzerinde yapılan transferlerde komisyon ücreti olarak ödenen XRP’ler yakılır. Böylece XRP deflasyonist bir yapı kazanır. Stellar’da ise durum böyle değildir. 20 milyarı dolaşımda, 30 milyarı Stellar Vakfı’nda bulunmak üzere toplam 50 milyarlık bir adete sahiptir ve bu adet 2019 yılında bir daha değiştirilmemek üzere belirlenmiştir.

Lumens nasıl alınır?

Güvenle Lumens satın almak ve saklamak için Bitpanda’ya üye olduktan sonra hesabınıza para yatırmanız yeterlidir. Dakikalar içerisinde ilk Lumens’inizi Bitpanda güvencesi ile alabilirsiniz.

Ayrıca fiat para dediğimiz günlük hayatta kullanılan Türk lirası, dolar, euro gibi paralarla hiç uğraşmadan direkt olarak Bitpanda cüzdanınıza USDT (Tether) göndererekte alım-satım işlemlerinizi gerçekleştirebilirsiniz.

Satın alma işlemi konusunda daha detaylı bilgi almak için size, sizi ilk adımdan son adıma kadar görsellerle destekleyerek yardımcı olan bu blog yazısını okumanızı tavsiye ederiz.

Lumens nasıl saklanır?

Bitpanda üzerinden aldığınız kripto para ve tokenler Bitpanda güvencesi ile soğuk cüzdanlarımızda koruma altında tutulurlar. Bitpanda Avrupa Birliği’nin dijital varlık hizmet sağlayıcısıdır ve AB standartlarıyla uyumluluğu lisansı ile belgelenmiştir. AB Güvenlik Standartı Lisans Belgemizi görüntülemek için bu bağlantıyı takip edebilirsiniz.

Eğer aldığınız Lumens’leri kendi cüzdanınıza çekmek ve kendiniz saklamak istiyorsanız bunu da güvenle ve kolayca anında yapabilirsiniz. Tüm yapmanız gereken kendinize ait bir Stellar cüzdanı oluşturmak ve Bitpanda kullanarak aldığınız Lumens’leri bu adrese göndermektir. Bu işlem hakkında daha detaylı bilgi için bu bağlantıyı takip edebilirsiniz.

Kripto para dünyası hakkındaki güncel haberleri takip etmek için sosyal medya hesaplarımızı takip etmeyi unutmayın. Aynı zamanda kripto paralar hakkında oluşturduğumuz içeriklerden de haberdar olmak için bloğumuzu takip edebilirsiniz. Sosyal medya hesaplarımıza ulaşmak için Twitter, Reddit, Facebook, Instagram, Telegram, LinkedIn linklerini kullanabilirsiniz.

Bu makale Berk Küzgil tarafından yazılmıştır.